Akdeniz anemisi taşıyıcısı (Talasemi), kanı etkileyen ve ömür boyu anemiye neden olan kalıtsal bir genetik hastalıktır.
Talasemi, birisinin bir veya her iki ebeveynden gen mutasyonlarını miras almasıyla ortaya çıkar. Bu gen mutasyonları, vücudun kırmızı kan hücrelerini normalden daha hızlı kaybetmesine neden olur ve daha az hemoglobin ile sonuçlanır.
Talasemi Nedir?
Talasemi, vücudunuzun ihtiyaç duyduğu hemoglobin miktarını üretmesini engelleyen bir grup kalıtsal kan bozukluğudur. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinizde bulunur. Akciğerlerinizden vücudunuzun geri kalanına oksijen taşıyan şeydir. Yeterli hemoglobine sahip olmamak da anemiye yol açar. Bu tıbbi durum yorgun, zayıf ve nefes darlığı hissetmenize neden olur.
İki ana talasemi türü vardır:
- Alfa talasemi: Alfa globin proteini ile ilgili eksik veya mutasyona uğramış genler.
- Beta talasemi (Cooley anemisi olarak da bilinir): Beta globin proteininin üretimini etkileyen gen kusurları.
Genin her iki ebeveynden miras alınmasına talasemi majör denir. Bir ebeveynden miras alınmasına talasemi minör denir. Taşıyıcıların çoğu (geni olan ancak hastalığı olmayan kişiler) semptomsuzdur.
Akdeniz Anemisi Taşıyıcısı Belirtileri
Talasemi semptomları, sahip olduğunuz talasemi tipine ve aneminin şiddetine bağlıdır. Bazı kişilerde çok az semptom görülür veya hiç görülmez. Diğer insanlar hafif ila şiddetli semptomlara sahiptir. Talasemi semptomları aşağıdakilerden birini veya birkaçını içerebilir:
- Solgunluk
- Yorgunluk, düşük enerji veya kas zayıflığı
- Baş dönmesi veya nefes darlığı.
- İştahsızlık
- Koyu idrar.
- Sarılık.
- Çocuklarda yavaş büyüme ve gecikmiş ergenlik.
- Yüzdeki kemik şekil bozuklukları.
- Karın şişmesi.
Akdeniz Anemisi Taşıyıcısı Ne Yemeli?
Buğday kepeği, mısır, yulaf, pirinç ve soya gibi tahıllar, ancak portakal suyu gibi C vitamini açısından zengin gıdalarla birlikte tüketilmedikleri takdirde demirin emilimini azaltabilir. Mısır gevreği ile süt içebilirsiniz. Soya proteini vücuttaki demir emiliminin azalmasına da katkıda bulunabilir.
Kahve, çay ve kekik gibi baharatlar demir emilimini azaltabilir. Talasemi hastaları bol bol çay ve kahve içebilir.
Süt, peynir, yoğurt ve diğer süt ürünleri vücuttaki demir emilimini azaltabilir. Kilo almamak için az yağlı veya yağsız süt tercih edin.
Talasemi hastaları, fındık, tahıl ve yumurta gibi E vitamini yönünden zengin besinler tüketmelidir. E vitamini tüketiminizi arttırmak için zeytinyağı da tüketilebilir.
Talasemiden muzdarip insanlar, kalsiyum açısından zengin olan yiyecekleri bol miktarda alabilirler. Kalsiyum ayrıca kemiklerin güçlü ve sağlıklı kalmasına yardımcı olur. Tohumlar, bademler, hurma ve sardalya, demir açısından zengin gıda kaynaklarıdır.
Akdeniz Anemisi Taşıyıcısı Ne Yememeli?
Talasemi hastaları diyetlerinden domuz eti, karaciğer, istiridye, fasulye, sığır eti, fıstık ezmesi ve tofudan kaçınmalıdır. Ayrıca kuru erik ve kuru erik suyu, karpuz, ıspanak, yeşil yapraklı sebzeler, hurma, brokoli, kuru üzüm ve bezelye tüketiminden de kaçınmalıdırlar.
Akdeniz Anemisi Taşıyıcısı Spor Yapabilir Mi?
Talasemili hastalar için egzersiz zorlu bir savaş olarak görülebilir. Çalışmalar, talasemili hastaların sağlıklı bireylere göre önemli ölçüde daha az fiziksel aktivitede bulunduklarını ve sedanter aktivitelere daha fazla zaman harcadıklarını göstermiştir. Bazı hastalar ayrıca egzersiz için fiziksel bir engel olan ağrı yaşayabilir. Ek olarak, birçok hasta, egzersiz motivasyonunu etkileyebilen, genellikle transfüzyon zamanına yakın bir yorgunluk yaşar.
Çalışmalar, hastaların kas kütlesinin azaldığını ve osteoporoz için daha yüksek risk altında olduklarını gösterdiğinden, talasemide egzersizin faydaları aslında daha fazla olabilir. Egzersiz hem kas hem de kemik büyümesini uyarabilir ve kemik gücünü artırabilir.
Düzenli olarak transfüzyon uygulanan ve güvenli bir şekilde egzersiz yapabilen hastalar için, yorgunluk bir faktörse egzersiz yoğunluğunun değişmesi gerekebilir. Hemoglobinin egzersiz kapasitesi üzerinde doğrudan bir etkisi vardır ve sık sık yorgunluk yaşayan hastalar daha yüksek bir hemoglobin seviyesini korumaktan fayda görebilir.
Demir Eksikliği Ne Yemeli? Demir Eksikliği Nasıl Giderilir?
