Akran zorbalığı, avantajlı bir kişi veya grubun, dezavantajlı birine sistemli baskı uygulamasıdır. Dezavantajlı çocuklar genellikle fiziksel olarak güçsüz veya düşük sosyoekonomik düzeydedir. Ayrıca, konuşma bozuklukları gibi faktörler de dezavantajlı kategoride yer almayı etkileyebilir.
Akran Zorbalığı Neden Ortaya Çıkar?
- Zorbalık yapan çocuklar genellikle aile ve çevre sorunlarıyla karşı karşıyadır.
- Güçlü görünebilirler, ancak otokontrolleri düşüktür ve hakimiyet kurma ihtiyacı yüksektir.
- Öz saygıları düşük olup, empati yetenekleri sınırlıdır.
- Yetişkin rol modellerinden yoksun kalmış olabilirler ve kendilerini olumlu bir şekilde görmeye eğilimlidirler.
- Madde kullanımına ve küfürlü konuşmaya meyillidirler, aynı zamanda yeme bozuklukları yaşayabilirler.
- Suça karışma eğilimindedirler, hırsızlık, silah taşıma ve vandalizm gibi sorunlarla ilişkilidirler.
- Okuldan kaçma, kopya çekme ve kurallara uymama eğilimindedirler.
- Zorba arkadaşlarına çekimser bir şekilde katılırken, istismar sorunları da yaşayabilirler.
- Ders başarısı düşük olup, genellikle okulu sevmezler ve engellenmeye düşük tolerans gösterirler.
Akran Zorbalığı Kaç Çeşittir?
Akran zorbalığı, bir kişinin diğerine zarar veren çeşitli davranışları ifade eder. Bu davranışları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Fiziksel Zorbalık: Zorbanın kişiye dokunarak veya şiddet uygulayarak zarar vermesi.
- Duygusal Zorbalık: Projelerde dışlanma, görmezden gelme gibi davranışlarla kişinin duygusal olarak incinmesi.
- Sözel Zorbalık: Hakaret, tehdit, alay etme gibi sözlü saldırılar.
- Eşya Zorbalığı: Eşyaların izinsiz kullanılması veya el konulması.
- Cinsel Zorbalık: İstenmeyen cinsel davranışlara maruz kalma durumu.
- Sosyal Zorbalık: Rahatsız edici davranışların bir grup içinde yayılması.
- Siber Zorbalık: Sosyal medyada yapılan tehdit ve hakaret içeren davranışlar.
Akran Zorbalığının Belirtileri Nelerdir?
Çocuklar arasındaki zorbalık, bir çocuğun diğerini fiziksel veya duygusal açıdan “zayıf” görerek ona baskı kurma ve acı çektirme amacını taşır. Bu zorbalık türleri arasında küçümseyici söylemler, dalga geçmeler, dedikodular, eşyaların elinden alınması, yiyecek alma, ödev yaptırma veya dışlama, hatta görmezden gelme gibi davranışlar bulunur. Zorbalığın en üst noktası ise fiziksel veya cinsel saldırganlık olabilir, bu da bazen açıkça, bazen gizlice gerçekleşebilir. Zorbalık tehdit içerebilir ve genellikle belirli kişilere karşı yapılır.
Mağdurun tepki göstermemesi ve olayı kimseye anlatmaması durumunda zorbalık devam edebilir. Bu durum, diğer çocukların da mağdura zorbalık yapma olasılığını artırabilir. Bu nedenle, zorbalığın sürekli hale gelmesini ve mağdurun ruhsal durumunu etkilemesini önlemek için tedbirler almak önemlidir. Yapılan araştırmalar, çocukların üçte birinin hayatlarının belirli bir döneminde bu tür zorbalığa maruz kaldığını ve yüzde 10 ila 14’ünün ise 6 ayı aşan kronik akran zorbalığına maruz kaldığını göstermektedir.
Çocuklarda Akran Zorbalığı İçin Ne Yapılabilir?
Çocuğu akran zorbalığından korumanın temeli, sağlıklı iletişim kurmaktan geçer. Mağdur çocuk, suçlanma veya dışlanma korkusuyla olayı paylaşmaktan çekinebilir. Aynı şekilde, zorbalık yapan çocuk ise olayı farklı bir şekilde anlatabilir. Çocukları korumanın önemli yollarından biri, bu iletişim engellerini aşmaktır.
Zorbalığı meşru görmeme, mağdurun hak ettiği düşüncesinden kaçınma ve olayın tekrarlanmayacağına inanmama gibi olumsuz davranışlar önlenmelidir. Ayrıca, zorbalığa uğrayan veya yapan çocukların psikiyatrik açıdan değerlendirilmesi gerekebilir. Bu değerlendirme, altta yatan özgüven eksikliği, kaygı bozukluğu veya depresyon gibi sorunları ortaya çıkarabilir. Zira, bu rahatsızlıklara sahip çocuklar zorbalığa daha yatkın olabilir ve zorbalığa maruz kalan çocuklarda da bu rahatsızlıkların ortaya çıkma olasılığı yüksektir.
Araştırmalar, zorbalığa maruz kalan çocuklarda fiziksel belirtilerde (baş ağrısı, karın ağrısı) ve intihar düşüncelerinde artış olduğunu göstermektedir. Zorbalık yapan çocuklarda ise davranış bozukluğu veya dürtü kontrol bozukluğu gibi tedavi gerektiren durumların varlığını belirlemek önemlidir. Bu nedenle, çocukların psikolojik sağlığını korumak ve zorbalığı önlemek için ebeveynler ve öğretmenler arasında açık iletişim ve değerlendirme süreçleri büyük önem taşır.
Kitap Okumanın Faydaları Nelerdir? Kitap Okumak İnsana Ne Kazandırır?
Genç Yaşta Unutkanlık Nasıl Giderilir?
Dikkat Dağınıklığı Nasıl Önlenir?
