Arada sırada, bir konu hakkında diğerlerinden daha fazla bilgi sahibi olduğunu düşünen, aslında bu inancı destekleyecek çok az geçmişi olan veya hiç geçmişi olmayan biriyle karşılaşabilirsiniz. Eğer öyleyse Dunning Kruger etkisi ile karşılaşmış olabilirsiniz.
Düşük performans gösterenlerin bir şeyi yapma yeteneklerini aşırı derecede abartmaları durumudur. Ayrıca sınırlarının ve eksikliklerinin farkına varacak farkındalıktan da yoksundurlar. Bu hatalı algı, psikologların bilişsel önyargı olarak adlandırdığı şeyin bir türüdür.
Dunning Kruger etkisi, adını Cornell Üniversitesi’nden iki psikolog olan David Dunning, PhD ve Justin Kruger, PhD’den almıştır. Bu terimi 1999’da bu davranışa ilişkin gözlemlerini anlatan bir makalede icat ettiler.
Bilişsel Önyargı Terimi Ne Anlama Geliyor?
Bilişsel önyargı, muhakeme hatasını veya yargılamadaki kusurları tanımlamak için kullanılan bir şemsiye terimdir. Beyniniz mantık, strateji ve olasılık gibi temel şeyleri gözden kaçırabilir. Günlük yaşamınızda gezinirken bunu kör bir nokta gibi düşünün. Bilişsel önyargı, karar verme şeklinizi etkileyen bilgi boşlukları yaratabilir. Bu daha sonra etrafınızdaki dünyayı nasıl anladığınızı şekillendirir.
Herkes bilişsel önyargılara sahip olabilir. Aslında çoğu insan, içlerinde kökleşmiş bazı önyargıların olduğunun farkında değildir. Temelde bu tip insanlar kendi cehaletlerinin cahili olduklarını bilmezler.Bu önyargıya dayalı karar vermenin zamanla kısa ve uzun vadeli sonuçları olabilir. İlişkiler ve iş gibi hayatınızın önemli bölümlerine sızabilir. Hatta genel dünya görüşünüzü bile etkileyebilir.
Dunning Kruger Etkisine Ne Sebep Olur?
Peki, bazı insanları gerçekte olduklarından daha nitelikli veya bilgili olduklarına ikna eden şey nedir? Orijinal çalışmada Dunning ve Kruger, bu önyargıya doğrudan neden olan iki önemli şeyi saptadıklarını söylüyorlar.
Bunlar:
- Belirli bir alanda veya konuda yetersizlik: Bu, mümkün olan en iyi sonuca yol açacak şeyleri yapmak için gereken beceri veya bilgi eksikliğidir.
- Üstbiliş eksikliği: Basitçe söylemek gerekirse üstbiliş, düşünme hakkında düşünme yeteneğidir. Bu önyargıya sahip kişiler, bir kararın, bir fikrin veya bir inancın doğru olup olmadığını anlamak için gereken temel bilgi ve içgörüden yoksundur.
Temel olarak bu iki şey algılanan ve gerçek performans arasında bir boşluğa yol açar.
Dunning Kruger Sendromu Kimlerde Görülür?
- Kötü performans gösterenler
- Aşırı özgüvenliler
- Uygun becerilerin eksikliği
- Bilgi eksikliği
- Kendinin farkında olma yeteneğinden yoksun olmak
Etkinin yalnızca beceri veya eğitim düzeyi eksikliği olan kişilerde görülmediğini unutmamak önemlidir. Herkesin başına gelebilir.
Dunning Kruger Etkisi Aşılabilir Mi?
- Ön yargınızın doğasını anlayın. Olası önyargıları tanımaya ve sınıflandırmaya çalışın. Bu, önyargılarınıza daha açık ve bilinçli bir şekilde yaklaşmanıza olanak sağlayacaktır.
- Kişisel farkındalığınızı geliştirmeye çalışın. Sahip olabileceğiniz bilinçsiz önyargıları ortadan kaldırmanıza yardımcı olacak çeşitli kanıta dayalı testler vardır.
- Önyargılarınızı başkalarıyla paylaşın ve tartışın. Beceri veya bilgi eksikliği, kendi sınırlarınızı fark etmenizi engelleyebilir. Ancak etrafınızdakiler bunları belirtmenize yardımcı olabilir ve size yeni bir bakış açısı kazandırabilir; aksi halde kaçırmış olabileceğiniz bir bakış açısı.
- Eleştiriye açık olun. Bilinçsiz bir önyargının üstesinden gelmeyi hedefliyorsanız bu çok önemlidir. İlerleyen süreçte muhakeme hatalarını veya muhakeme kusurlarını iyileştirmenize yardımcı olabilir.
Tükenmişlik Sendromu Ne? Tükenmişlik Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Asperger Sendromu Ne Demek? Neden Olur? Tedavisi Var Mı?
Ohtahara Sendromu Nedir? Neden Olur? İyileşir Mi?
Stockholm Sendromu Ne Demek? Stockholm Sendromu Nasıl Atlatılır?
