Zona veya herpes zoster, sinirlerin yaygın bir enfeksiyonudur. Bir virüsten kaynaklanır. Zona, cildin bir bölgesinde ağrılı bir döküntüyü veya küçük kabarcıkları tetikler. Vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir, ancak genellikle yüzün veya vücudun yalnızca bir tarafında görülür. Yanma veya sızlama ağrısı, karıncalanma veya kaşıntı enfeksiyonun erken belirtileridir. Kızarıklık geçtikten sonra bile ağrı aylarca, hatta yıllarca devam edebilir.
Zona Hastalığına Ne Sebep Olur?
Herpes zoster olarak da bilinen zona, su çiçeği hastalığından da sorumlu olan varicella zoster virüsünden kaynaklanır. Su çiçeği saldırısından sonra vücudun sinir hücrelerinde kalan su çiçeği virüsünün yeniden aktif hale gelmesi nedeniyle oluşur.
Suçiçeği geçiren kişiler, virüs vücutta uykuda kaldığından, yaşamlarının ilerleyen dönemlerinde zona hastalığına yakalanma riskiyle karşı karşıyadır. Neyse ki birden fazla zona saldırısının görülmesi nadirdir.
Su çiçeği geçiren herkeste zona gelişebilir. Ancak hiç suçiçeği geçirmemiş kişiler, zona hastalığı olan başka bir kişiden virüsü kapabilirler. Hiç su çiçeği geçirmemiş ancak bir zona vakasıyla temas eden bir kişide su çiçeği (zona değil) gelişir.
Zona Belirtileri
Zona, genellikle yüzün veya vücudun bir tarafında ortaya çıkan, ağrı ve kabarcıklarla karakterize bir deri döküntüsüdür. Hassas, ağrılı cilt, yorgunluk, baş ağrısı ve fotofobi, cilt kırmızılaşıp sıvı dolu küçük kabarcıklar halinde patlamadan 2 ila 3 gün önce ortaya çıkabilir.
Zona, yüz de dahil olmak üzere vücudun herhangi bir bölümünü etkileyebilir. Zona hastalığının neden olduğu döküntüler klasik olarak vücudun bir tarafında orta hattan itibaren kemer şeklini alır. Döküntü kendine özgü bir desen oluşturur çünkü virüs, omurilikten çıkan sinirlere doğru ilerler. En sık göğüs ve bel bölgesi etkilenir.
Döküntü genellikle yaklaşık 10 ila 15 gün sürer. Bu süre zarfında pullu bir kabuk görünebilir. Saldırı bittiğinde cilt genellikle normale döner, ancak ciddi vakalarda bir miktar yara izi veya ikincil bir bakteriyel enfeksiyon olabilir.
Zona Nasıl Tedavi Edilir?
Zona hastalığı için özel tedavi, sağlık uzmanınız tarafından aşağıdakilere göre belirlenecektir:
- Yaşınız, genel sağlığınız ve tıbbi geçmişiniz
- Zona hastalığının ne kadar süredir mevcut olduğu (bazı ilaçlar, döküntü ortaya çıktıktan 2 ila 3 gün sonra verilirse o kadar etkili olmaz)
- Durumun kapsamı
- Belirli ilaçlara, prosedürlere veya terapilere karşı toleransınız
- Durumun seyrine ilişkin beklentiler
Zona hastalığının tedavisi yoktur. Tedavi ağrının giderilmesine odaklanır. Ağrı kesiciler ağrının bir kısmını hafifletmeye yardımcı olabilir. Antiviral ilaçlar bazı semptomların azaltılmasına ve sinir hasarının azaltılmasına yardımcı olabilir. Diğer tedaviler şunları içerebilir:
- Kaşıntıyı hafifletmeye yardımcı olacak kremler veya losyonlar
- Etkilenen cilt bölgelerine uygulanan soğuk kompresler
- Antiviral ilaçlar (asiklovir, valasiklovir ve famsiklovir gibi)
- Steroidler
- Antidepresanlar
- Antikonvülzanlar
Zona Önlenebilir Mi?
Zona hastalığını önlemek için iki farklı aşı mevcuttur. Uzmanlar, daha önce zona geçirmiş olsanız bile, 50 yaş ve üzeri tüm yetişkinlere aşı yapılmasını önermektedir. Aşı olmanız için en uygun zamanı ve hangi aşının sizin için en iyi olduğunu sağlık uzmanınızla konuşun.
Zona Hakkında Bilinmesi Gerekenler
- Zona, sinirlerin yaygın bir viral enfeksiyonudur. Cildin bir bölgesinde ağrılı döküntülere veya küçük kabarcıklara neden olur.
- Zona, su çiçeği virüsü yeniden aktive olduğunda ortaya çıkar.
- Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ve 50 yaş üstü kişilerde daha sık görülür.
- Zona ciltte hassasiyet, karıncalanma, kaşıntı ve/veya ağrı ile başlar ve bunu kabarcıklara dönüşen küçük, kırmızı lekelere benzeyen döküntüler takip eder.
- Döküntü tipik olarak vücudun veya yüzün bir tarafındaki tek bir alanı etkiler.
- Tedaviye mümkün olan en kısa sürede başlanması hastalığın şiddetinin azaltılmasına yardımcı olur.
Egzama İçin Bitkisel Çözüm Önerileri
