Borderline kişilik bozukluğu, diğer adıyla sınırda kişilik bozukluğu tedavi edilebilen yaygın bir akıl sağlığı bozukluğudur. İnsanların düşünce, duygu ve davranışlarını etkileyerek hayatın her alanında baş etmelerini zorlaştırır.
Hepimiz dünyayı farklı gözlerden görürüz, ancak sınırda kişilik bozukluğu olan bir kişi, kendileri ve çevreleri hakkında anormal derecede çarpık bir görüşe sahiptir.
Borderline kişilik bozukluğu olan kişiler yoğun, kontrol edilemeyen duygular hissederler, bu da onları çok sıkıntılı ve öfkeli yapabilir. İlişkilerinde sorun yaşarlar ve kendi içlerinde rahat hissetmekte zorlanırlar. Çok dürtüsel olabilirler ve kaotik yaşamlar sürüyor gibi görünebilirler, başa çıkma yolu olarak düşünmeden hareket edebilirler veya kasıtlı olarak kendilerine zarar verebilirler.
Borderline Kişilik Bozukluğu Belirtileri
Bu kişiler geniş ruh hali değişimleri yaşarlar ve büyük bir istikrarsızlık ve güvensizlik duygusu hissedebilirler. Bazı önemli belirtiler ve semptomlar şunları içerebilir:
- Arkadaşlar ve aile tarafından gerçek veya hayali terk edilmekten kaçınmak için çılgınca çabalar.
- İdealleştirme (“Aşık oldum!”) ve değer düşürme (“Ondan nefret ediyorum”) arasında gidip gelen istikrarsız kişisel ilişkiler.
- Ruh hallerini, değerleri, fikirleri, hedefleri ve ilişkileri etkileyen çarpık ve dengesiz öz imaj.
- Aşırı harcama, güvenli olmayan seks, dikkatsiz araba kullanma veya maddelerin yanlış veya aşırı kullanımı gibi tehlikeli sonuçlara yol açabilecek dürtüsel davranışlar.
- İntihar tehditleri veya girişimleri dahil olmak üzere kendine zarar verme davranışı.
- Birkaç saatten birkaç güne kadar süren yoğun depresif ruh hali, sinirlilik veya kaygı dönemleri.
- Kronik can sıkıntısı veya boşluk duyguları.
- Uygunsuz, yoğun veya kontrol edilemeyen öfke – genellikle bunu utanç ve suçluluk duygusu izler.
- Dissosiyatif duygular – düşüncelerinizden veya kimlik duygunuzdan veya “beden dışı” türden duygulardan kopma – ve stresle ilgili paranoyak düşünceler. Şiddetli stres vakaları da kısa psikotik dönemlere yol açabilir.
Borderline Kişilik Bozukluğu Neden Olur?
Borderline kişilik bozukluğu nedenleri tam olarak anlaşılamamıştır, ancak bilim adamları bunun aşağıdakiler de dahil olmak üzere faktörlerin bir kombinasyonunun sonucu olduğu konusunda hemfikirdir:
- Genetik faktörler: Spesifik bir gen veya gen profilinin doğrudan sınırda kişilik bozukluğuna neden olduğu gösterilmemekle birlikte, araştırmalar yakın bir aile üyesinde buna sahip olan kişilerin bozukluğu geliştirme riskinin daha yüksek olabileceğini düşündürmektedir.
- Çevresel faktörler: Çocukluk döneminde fiziksel veya cinsel istismar veya ihmal ve ebeveynlerden ayrılma gibi travmatik yaşam olayları yaşayan kişiler, sınırda kişilik bozukluğu geliştirme riski altındadır.
- Beyin fonksiyonu: Bazı semptomlar nörolojik bir temellidir. Spesifik olarak, beynin duyguları ve karar vermeyi/yargılamayı kontrol eden bölümleri birbiriyle en iyi şekilde iletişim kuramayabilir.
Borderline Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Etkili bir tedavi planı, sahip olabileceğiniz diğer mevcut koşulları ele alırken aynı zamanda tercihlerinizi de içermelidir. Tedavi seçeneklerine örnek olarak psikoterapi; ilaçlar; ve grup, akran ve aile desteği etkili olabilir. Tedavinin genel amacı, borderline kişilik bozukluğu olan bir kişinin neyin işe yarayıp neyin yaramadığını öğrenirken kendi tedavi planını giderek daha fazla kendi kendine yönetmesidir.
- Diyalektik davranışçı terapi (DBT), bilişsel davranışçı terapi (CBT) ve psikodinamik psikoterapi gibi psikoterapi, borderline kişilik bozukluğu için ilk tercih edilen yoldur. Terapötik bir ortamda duygusal düzensizlikle başa çıkmanın yollarını öğrenmek, genellikle borderline kişilik bozukluğu yaşayanlar için uzun vadeli iyileşmenin anahtarıdır.
- İlaçlar bir tedavi planına yardımcı olabilir, ancak özellikle borderline kişilik bozukluğunun temel semptomlarını tedavi etmek için yapılmış tek bir ilaç yoktur. Bunun yerine, çeşitli semptomları tedavi etmek için birkaç ilaç etiket dışı kullanılabilir. Örneğin, ruh hali dengeleyiciler ve anti-depresanlar, ruh hali değişimlerine ve disforiye yardımcı olur. Bazıları için düşük doz anti-psikotik ilaçlar, düzensiz düşünme gibi semptomları kontrol etmeye yardımcı olabilir.
- Güvenliği sağlamak için aşırı stres ve/veya dürtüsel veya intihara meyilli davranış zamanlarında kısa süreli hastaneye yatış gerekli olabilir.
Endokrin Bozukluğu Ne Demek? Neden Olur? Tedavisi Var Mı?
Hormon Bozukluğu Neden Olur? Hormon Bozukluğu Nasıl Düzeltilir?
Oryantasyon Bozukluğu Ne Demek? Neden Olur? Tedavisi Var Mı?
Deri Yolma Bozukluğu Nedenleri, Tedavisi
Histrionik Kişilik Bozukluğu Nedir, Nasıl Anlaşılır?
Sosyal Anksiyete Bozukluğu Nedir?
Duygu Durum Bozukluğu Nedir, Tedavi Edilir Mi?
